ابوبکر محمد بن احمد بن علی. فقیه شافعی از مردم فارس. سفری بنشابور رفته و مدتی در آنجا اقامت گزیده و سپس ببخارا شده و باز بفارس رجعت کرده و بدانجا متصدی منصب قضا گردیده است. او را در فقه شافعی اقوالی مخالف دیگر فقهای آن مذهب است. وفات او بنشابور به سال 362 ه. ق
ابوبکر محمد بن احمد بن علی. فقیه شافعی از مردم فارس. سفری بنشابور رفته و مدتی در آنجا اقامت گزیده و سپس ببخارا شده و باز بفارس رجعت کرده و بدانجا متصدی منصب قضا گردیده است. او را در فقه شافعی اقوالی مخالف دیگر فقهای آن مذهب است. وفات او بنشابور به سال 362 هَ. ق
ابویعقوب اسحاق بن ابی الحسن ابراهیم بن مخلد مروزی. ولادت 161 یا 162 یا 163 ه. ق. وفات 237 یا 238. محدث مشهور، اصلاً از مردم خراسان. او برای فراگرفتن حدیث و صحبت علما به بیشتر ممالک شرقی اسلامی سفر کرد، و با امام شافعی او را مباحثاتی است و در پاره ای مسائل برخلاف امام است. بخاری و مسلم و ترمدی صاحبان صحاح از او حدیث شنوده اند. ابن راهویه خود برای عبدالله بن طاهر امیر خراسان وجه شهرت خویش را چنین گفته است که ابراهیم پدر او در راه بزاده است و باین جهت مردم مرو او را راهویه گفتندی. ابن راهویه در آخر عمر درنیشابور مسکن گزید و همانجا درگذشت. (ابن خلکان)
ابویعقوب اسحاق بن ابی الحسن ابراهیم بن مخلد مروزی. ولادت 161 یا 162 یا 163 هَ. ق. وفات 237 یا 238. محدث مشهور، اصلاً از مردم خراسان. او برای فراگرفتن حدیث و صحبت علما به بیشتر ممالک شرقی اسلامی سفر کرد، و با امام شافعی او را مباحثاتی است و در پاره ای مسائل برخلاف امام است. بخاری و مسلم و ترمدی صاحبان صحاح از او حدیث شنوده اند. ابن راهویه خود برای عبدالله بن طاهر امیر خراسان وجه شهرت خویش را چنین گفته است که ابراهیم پدر او در راه بزاده است و باین جهت مردم مرو او را راهویه گفتندی. ابن راهویه در آخر عمر درنیشابور مسکن گزید و همانجا درگذشت. (ابن خلکان)
ابوعبدالله حسین بن احمد بن خالویه. از علمای نحو و لغت و او از جماعتی چون ابوبکر بن انباری و ابوعمرو زاهد و ابوسعید سیرافی ادب فراگرفته است و مذهب کوفیان و بصریان را خلط میکرده و به حلب درخدمت بنی حمدان به سال 370 ه. ق. درگذشته است. از اوست: کتاب الاشتقاق. کتاب الجمل در نحو. کتاب اطرغش در لغت. کتاب القرأات. کتاب المبتدی. کتاب اعراب ثلاثین سوره من القرآن. کتاب المقصور والممدود. کتاب المذکر و المؤنث. کتاب الالفات. کتاب لیس. (ابن الندیم). و کتاب الال و کتاب العشرات و کتاب شرح مقصورۀ ابن درید را نیز بعض اصحاب رجال بدو نسبت کنند. او اصلاً از شهر همدان و شیعی مذهب بوده است
ابوعبدالله حسین بن احمد بن خالویه. از علمای نحو و لغت و او از جماعتی چون ابوبکر بن انباری و ابوعمرو زاهد و ابوسعید سیرافی ادب فراگرفته است و مذهب کوفیان و بصریان را خلط میکرده و به حلب درخدمت بنی حمدان به سال 370 هَ. ق. درگذشته است. از اوست: کتاب الاشتقاق. کتاب الجمل در نحو. کتاب اطرغش در لغت. کتاب القرأات. کتاب المبتدی. کتاب اعراب ثلاثین سوره من القرآن. کتاب المقصور والممدود. کتاب المذکر و المؤنث. کتاب الالفات. کتاب لیس. (ابن الندیم). و کتاب الال و کتاب العشرات و کتاب شرح مقصورۀ ابن درید را نیز بعض اصحاب رجال بدو نسبت کنند. او اصلاً از شهر همدان و شیعی مذهب بوده است
ابوالحسن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی. فقیه معروف شیعی. در مدینۀ قم فقه آموخت و هم بدانجا تجارت می ورزید. در سال 328 ه. ق. صحبت حسین بن روح را به بغداد دریافت. او را تصنیفات چند و بقول ابن الندیم دویست کتاب در فقه و حدیث بوده است. از آن جمله است کتاب شرایع و کتاب الرساله. صاحب مجمعالبحرین در مادۀ قرمط گوید علی بن بابویه را در مکه قرامطه شهید کردند و در بعض نسخ نجاشی آمده است که او در بغداد وفات کرد لکن هر دو قول درست نمینماید چه روضۀ او بقم و از دیرباز مزار شیعیان بوده است و او را سه فرزند آمد از کنیزکی دیلمی. وفات او329 بوده است
ابوالحسن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی. فقیه معروف شیعی. در مدینۀ قم فقه آموخت و هم بدانجا تجارت می ورزید. در سال 328 هَ. ق. صحبت حسین بن روح را به بغداد دریافت. او را تصنیفات چند و بقول ابن الندیم دویست کتاب در فقه و حدیث بوده است. از آن جمله است کتاب شرایع و کتاب الرساله. صاحب مجمعالبحرین در مادۀ قرمط گوید علی بن بابویه را در مکه قرامطه شهید کردند و در بعض نسخ نجاشی آمده است که او در بغداد وفات کرد لکن هر دو قول درست نمینماید چه روضۀ او بقم و از دیرباز مزار شیعیان بوده است و او را سه فرزند آمد از کنیزکی دیلمی. وفات او329 بوده است
ابومنصور اسپهبد دوست بن محمد دیلمی. از مشاهیر ادباء. او در آغاز مذهب شیعه داشت و سب ّصحابه روا میشمرد و سپس از آن مذهب بازآمد. وفات اوبه سال 469 ه. ق. بوده است و قطعۀ ذیل از اوست: یاطالب التزویج انک بالذی تبغیه منی جاهل، معذور هل ابصرت عیناک صاحب زوجه الا حزیناً ما لدیه سرور
ابومنصور اسپهبد دوست بن محمد دیلمی. از مشاهیر ادباء. او در آغاز مذهب شیعه داشت و سب ّصحابه روا میشمرد و سپس از آن مذهب بازآمد. وفات اوبه سال 469 هَ. ق. بوده است و قطعۀ ذیل از اوست: یاطالب التزویج انک بالذی تبغیه منی جاهل، معذور هل ابصرت عیناک صاحب زوجه الا حزیناً ما لدیه سرور
محمد بن دشمن زیار بن کاکویه، مکنی به ابوجعفر و ملقب به علأالدوله. او خالوزادۀ مجدالدولۀ دیلمی است و کاکو بدیلمی به معنی خالو باشد. در سال 398 ه. ق. از دست دیالمه حکومت اصفهان داشت و در 414 پس از خلع سمأالدوله همدان را بقلمرو حکومت خویش ضم ّ کرد و تا سال 443 فرزندان او بهمدان و اصفهان و نهاوند و یزد و نواحی آن ولایات فرمانروای مستقل بودند و سپس باطاعت سلاجقه درآمدند. علاءالدوله که ابوعلی بن سینا وزیر او بود و حکمت علائی را به نام او کرد پسر این محمد است
محمد بن دشمن زیار بن کاکویه، مکنی به ابوجعفر و ملقب به علأالدوله. او خالوزادۀ مجدالدولۀ دیلمی است و کاکو بدیلمی به معنی خالو باشد. در سال 398 هَ. ق. از دست دیالمه حکومت اصفهان داشت و در 414 پس از خلع سمأالدوله همدان را بقلمرو حکومت خویش ضم ّ کرد و تا سال 443 فرزندان او بهمدان و اصفهان و نهاوند و یزد و نواحی آن ولایات فرمانروای مستقل بودند و سپس باطاعت سلاجقه درآمدند. علاءالدوله که ابوعلی بن سینا وزیر او بود و حکمت علائی را به نام او کرد پسر این محمد است
غرس الدین خلیل بن شاهین طاهری (813-872 ه. ق.). او راست: کتاب زبده کشف الممالک و بیان الطرق و المسالک و این کتاب در پاریس به طبع رسیده. وی چندی حاکم اسکندریه و درسال 840 امیرحاج بوده و نیز مناصب دیگر داشته است
غرس الدین خلیل بن شاهین طاهری (813-872 هَ. ق.). او راست: کتاب زبده کشف الممالک و بیان الطرق و المسالک و این کتاب در پاریس به طبع رسیده. وی چندی حاکم اسکندریه و درسال 840 امیرحاج بوده و نیز مناصب دیگر داشته است